Overzicht

Gisela Terwindt houdt inaugurele rede

  • 6 juni 2022

Prof. dr. Gisela Terwindt heeft 3 juni jl. haar inaugurele rede uitgesproken als hoogleraar Neurologie, in het bijzonder paroxysmale hersenaandoeningen. De dag erna startte het internationale symposium The Leiden Headache Center into a new era

Portretfoto (kleur) Gisela Terwindt
Beeld: Arno Masse

Het symposium besteedde aandacht aan onder meer genderspecifieke kenmerken van hoofdpijn, de mechanismen van migraine, biomarkers, CGRP-antilichamen in de kliniek en nieuwe behandeldoelen. Deze onderwerpen sluiten goed aan bij de onderzoeksgebieden van Terwindt. Een belangrijk thema voor haar is vrouwspecifieke zorg en onderzoek. Menstruatie wordt door vrouwen het meest genoemd als trigger voor migraine. Er lopen op dit moment een geslachtshormoonstudie en een klinische studie naar het effect van continu gebruik van de anticonceptiepil bij vrouwen met migraine. 

Een ander thema zijn erfelijke migraine-stroke-aandoeningen. Vrouwen met migraine hebben een hoger risico op hersen- en hartinfarcten. Erfelijke factoren spelen hierbij een rol. Een van de erfelijke aandoeningen van de (kleine) bloedvaten in de hersenen is RVCL-S: Retinale Vasculopathie met Cerebrale Leukoencefalopathie en Systemische manifestaties. Deze aandoening leidt tot hersenschade met eerst alleen migraine-aanvallen, maar later ook beroertes en vasculaire dementie. RVCL-S biedt de unieke kans om onderzoek te doen naar kleine bloedvaten voordat ziekte zich openbaart. De hoofdpijngroep van Terwindt doet genoomwijde associatiestudies in een internationaal genetica consortium. In een grote genoomstudie is het aantal genetische risicofactoren voor migraine verdrievoudigd tot 123. Er waren ook nieuwe associaties in de buurt van genen die al het doelwit zijn van nieuwe migrainemedicijnen, wat suggereert dat er ook andere potentiële doelwitten voor geneesmiddelen kunnen zijn onder de gevonden risicofactoren. 

Terwindt doet verder onderzoek naar de mogelijkheden van e-health, zoals de ontwikkeling van een hoofdpijndagboek. Dat kan helpen om niet-herkende triggers te ontdekken, maar ook aantonen dat sommige triggers geen oorzakelijke relatie hebben met aanvallen. Het e-hoofdpijndagboek verzamelt gegevens op basis van gedetailleerde dagelijkse kenmerken over de hoofdpijn en andere symptomen. Een geautomatiseerd en gevalideerd algoritme berekent of een dag een hoofdpijn- en/of een migrainedag is.

Tot slot is chronificatie van migraine en medicatie-overgebruik een onderzoeksthema. Een vraag is of acuut staken van medicatie (detoxificatie) nodig is. Uit de CHARM-studie, die het effect van botulinetoxine naast ontwenning onderzocht, bleek dat botoxbehandeling niet beter werkt dan onttrekking alleen. Na afkicken was het aantal hoofdpijndagen met 25 procent afgenomen en het aantal migraine dagen met 45 procent. Botox voegde niks toe aan dit effect, ook niet na een jaar. Van de patiënten had 60 procent geen last meer van chronische migraine en 30 procent had geen preventieve medicatie nodig. 

Bron: LUMC