Beeld: Olaf KraakEen van de redenen voor de oprichting van de werkgroep Sport en Neurologie was om sportartsen en andere medisch specialisten die met sporters werken beter de weg te wijzen naar de juiste deskundige voor hun patiënten. ‘Uiteraard kan elke neuroloog de meeste neurologische problemen bij sporters goed behandelen’, vertelt Erik van Wensen, werkzaam in Gelre Ziekenhuizen en liefhebber van alle sporten met een balletje. ‘Maar indien nodig kunnen sporters met complexe of langdurige neurologische klachten terecht bij een neuroloog die expertise heeft in dat specifieke ziektebeeld. Zo zit er in de werkgroep Sport en Neurologie een neuroloog gespecialiseerd in hoofdpijn bij sporters, een andere in spierafbraak bij deze doelgroep en ik doe zelf onderzoek naar focale taakspecifieke dystonieën bij sporters.’ Ernest Wouda, werkzaam in het OLVG, vult aan: ‘De afgelopen twee jaar hebben wij de kennis die in Nederland aanwezig is over neurologische problemen bij sporters in kaart gebracht. Als een sportarts nu aan ons vraagt welke neuroloog een patiënt het beste kan behandelen, kunnen wij direct naar de juiste persoon verwijzen.’
Bekendheid onder sportartsen
De leden van de werkgroep hebben ook gewerkt aan naamsbekendheid. Van Wensen legt uit: ‘In 2020 hebben wij voor de Vereniging voor Sportgeneeskunde een nascholing verzorgd voor ongeveer honderd geïnteresseerde sportartsen. Deze specialisten weten nu vrijwel allemaal wel van ons bestaan. Verder zijn we een samenwerking aangegaan met de medische staf van TeamNL van het NOC*NSF. Als bestuursleden zijn wij het eerste aanspreekpunt. Wij hebben toegezegd dat zij ons voor de ongeveer achthonderd topsporters in Nederland snel kunnen benaderen en dat wij de weg wijzen naar de juiste deskundige. Door hun strakke trainings- en wedstrijdschema’s is het voor topsporters zeer belangrijk dat zij snel de juiste zorg krijgen. Wel blijft gelden dat medische spoedzorg prioriteit heeft ten opzichte van sportspoedzorg, maar als het kan maken wij extra ruimte vrij.’
Kick-offbijeenkomst
Naast een driekoppig bestuur zijn in de werkgroep inmiddels ruim tien neurologen verenigd. Op 17 september jl. vond de online kick-off-bijeenkomst plaats. Van Wensen vertelt: ‘Het was een redelijk succes. Wij hadden een programma met lezingen over onder andere heatstroke en traumatisch schedelhersenletsel bij sporters. Ex-topschaatser en neurowetenschapper Beorn Nijenhuis sloot de dag af met een lezing over zijn onderzoek naar focale taakspecifieke dystonie bij schaatsers, de zwabbervoet.
Een kleine vijftig neurologen en sportartsen was aanwezig. Wij hebben veel positieve reacties ontvangen en enkele artsen hebben zich bij ons aangemeld om de werkgroep verder uit te breiden. Er is duidelijk een grote behoefte aan meer samenwerking, wat de komende jaren steeds meer vorm moet krijgen. Wij hebben daarom al een nieuwe bijeenkomst gepland op 16 september 2022.’
Multidisciplinair netwerk
Een andere ambitie van de werkgroep is om een multidisciplinair netwerk op te bouwen. Van Wensen: ‘Wij hebben de afgelopen twee jaar veel medisch specialisten benaderd die met sport bezig zijn, zoals sportcardiologen en orthopeden, maar ook huisartsen. We denken er nog over na hoe we de multidisciplinaire samenwerking met deze artsen verder vorm kunnen geven. Wat betreft sportartsen en fysiotherapeuten weten we dat al wel: er zijn al eerder op verschillende plekken in het land samenwerkingsverbanden opgezet met sportmedische adviescentra, waar sportartsen en fysiotherapeuten werkzaam zijn.
Veel fysiotherapeuten zullen onze werkgroep inmiddels ook wel kennen. Enkele werkgroepleden hebben namelijk artikelen geschreven voor Nervus en deze zijn vervolgens doorgeplaatst in Physios, een nascholingstijdschrift over fysiotherapie. Uit de enthousiaste reacties blijkt dat fysiotherapeuten grote interesse hebben in onze activiteiten.’
De werkgroep wil ook kennishiaten signaleren en wetenschappelijk onderzoek aanjagen. ‘Een vrij groot deel van het huidige onderzoek naar neurologische problemen en sport gaat over of sport goed is voor patiënten met een neurologische aandoening, zoals de ziekte van Parkinson’, vertelt Wouda. ‘Onderzoek naar neurologische problemen die zich specifiek bij sporters voordoen, wordt ook wel verricht maar kan verder gestimuleerd worden. Een uitzondering is het onderzoek van hoogleraar Joukje van der Naalt naar licht schedelhersenletsel, al richtte zij zich in eerste instantie op een bredere populatie. De resultaten blijken echter deels te vertalen naar sporters die veel klappen tegen het hoofd krijgen, zoals boksers of American football-spelers.’ Van Wensen vult aan: ‘Recent is er veel media-aandacht geweest voor een enigszins verwant onderzoeksonderwerp, chronische traumatische encefalopathie (CTE): een vorm van dementie die optreedt na meerdere hersentrauma’s. Deze progressieve ziekte is veel gevonden in de hersenen van oud-sporters. Neuroloog Jort Vijverberg, die werkt bij het Alzheimercentrum Amsterdam, doet hier onderzoek naar. Verder lopen er onderzoeksprojecten op het gebied van heatstroke, spierafbraak bij sporters en focale taakspecifieke dystonie. Als werkgroep hebben wij de ambitie om dit soort onderzoek te ondersteunen. Onze contacten met de medische staf van NOC*NSF en met de sportbonden kunnen daarbij helpen. Door ontbrekende kennis in beeld te brengen en onderzoekers te ondersteunen kunnen wij ons doel bereiken, namelijk om sporters in de meest brede zin nog beter te helpen.’
Beeld: Ernest WoudaErnest Wouda, neuroloog in het OLVG.
Beeld: M. HaazenbroekErik van Wensen, neuroloog in Gelre Ziekenhuizen.