Hysterie met een knipoog

Jean-Martin Charcot geldt als een van de grondleggers van de neurologie. ‘Hij had naam gemaakt door van ziekten als MS en ALS de morfologische kenmerken te beschrijven’, vertelt emeritus-hoogleraar neurologie Jan van Gijn, die zich in hem heeft verdiept. ‘Toen hij een afdeling met epilepsie en psychiatrie toebedeeld kreeg, besloot hij ook hysterie te gaan verklaren. Die verklaring vond hij natuurlijk niet onder de microscoop. Hij ontwikkelde een theorie die met vrouwelijkheid en het ovarium te maken had. In de collegezaal demonstreerde hij bijvoorbeeld hoe de aanval van hysterie ophield als hij op de flank van de vrouw drukte. Daarin ligt de basis voor het schilderij, dat in kopieën op heel veel plaatsen in de wereld hangt, ook in de spreekkamer van Sigmund Freud.’